2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Konsolide metin

Bu işlemleri ceza yargısının uğraş alanından çıkarıp kanun yolu olarak tekrar ceza yargısına yönlendirmek, yukarıdaki saikle bağdaşmamaktadır\. Kaydolma bonusunu al ve ücretsiz oynamaya başla paribahis\. En önemlisi de yargı ayrılığı rejimini sulandırmaktadır. Kabahatler Kanununda ceza hukuku müesseselerine yer verildiği, pek çoğu hukukçu olmayan idari hakimlerin buna nüfuz edemeyeceği eleştirisi getirilebilir. Bu noktada da, anılan usul hükümlerinin ceza verme aşamasıyla ilgili olduğunu, idarecilerin (zabıtanın bile) bu usul hükümlerine nüfuz edemeyeceği kaygısı taşımadan müeyyidenin idari cezaya dönüştürüldüğü, dolayısıyla sadece bu işlemi denetleyecek idari hakimler yönünden bu kaygının yersiz olduğunu belirtmek gerekir. Kanaatimizce göz hapsi cezaları için de yukarıdaki değerlendirmeler geçerlidir. Her ne kadar AİHM Engel7Hollanda kararında 12 gün süreli göz hapsi cezasını kişi özgürlüğünün ihlali saymamış ise de daha uzun süreli göz hapsi cezalarını ihlal kabul edebilir. Çünkü AİHM’nin disiplin cezalarının kişi özgürlüğünü ihlal edip etmediğinin tespitinde kullandığı ölçütlerden biri de cezanın süresidir. AİHM kriterleri dikkate alındığında,  uzun süreli cezalarda göz hapsi de oda hapsi gibi yargı denetimine açık olacaktır. Kaldı ki göz hapsi cezası iç hukukumuzda hürriyeti bağlayıcı ceza olarak kabul edilmiştir. AİHS’de düzenlenen temel hak ve özgürlükler taraf ülkelerin göz önünde bulunduracağı asgari standartlardır. Ülkeler vatandaşlarına bu asgari standartlardan daha geniş hak ve özgürlük tanıyabilir.

(5) Bilirkişi incelemeleri tamamlandığında, yeni bilirkişi incelemesiyapılması veya itirazların bildirilmesi için istemde bulunabilmelerini sağlamaküzere Cumhuriyet savcısına, katılana, vekiline, şüpheliye veya sanığa,müdafiine veya kanunî temsilciye süre verilir. Bu kişilerin istemlerireddedildiğinde, üç gün içinde bu hususta gerekçeli bir karar verilir. (6) Gerekli olması halinde,bilirkişi, mağdur, şüpheli veya sanığa mahkeme başkanı, hâkim veya Cumhuriyetsavcısı aracılığı ile soru sorabilir. Ancak, mahkeme başkanı, hâkim veyaCumhuriyet savcısı, bilirkişinin doğrudan soru sormasına da izin verebilir.Muayene ile görevlendirilen hekim bilirkişi, görevini yerine getirirken zorunlusaydığı soruları, hâkim, Cumhuriyet savcısı ve müdafi bulunmadan da mağdur,şüpheli veya sanığa doğrudan doğruya yöneltebilir. (2) Bilirkişi atanması ve gerekçe gösterilerek sayısının birden çokolarak saptanması, hâkim veya mahkemeye aittir.

Sonuç olarak askeri disiplin hukuku, yeni Anayasa değişiklikleri, AİHS hükümleri ve AİHM kararları dikkate alınarak yeniden tek bir kanun çatısı altında düzenlenmeli, disiplin hukuku sadece mevzuat bazında değil tüm bileşenleriyle yeniden düzenlenmeli, günün koşullarına uygun çağdaş bir görünüme kavuşturulmalıdır. Disiplin işlemlerindeki hataların kaynağı, disiplin suç ve cezalarının karmaşıklığı olduğu gibi, disiplin amiri konumundaki personelin eğitim eksikliğidir. Harp Okulu ve Sınıf okullarında verilen eğitimin yetersiz olduğu uygulamada açıkça görülmektedir. Kanaatimce bu okullardaki hukuk dersleri artırılmalı ve teoriden ziyade uygulamaya dönük eğitim verilmelidir. Yine öğrencilik döneminde sorumluluktan uzak bir anlayış içinde takip edilen derslerde öğrenilen bilgilerin çabuk unutulduğu bir gerçektir. Bu nedenle disiplin amirlerine hizmet içi eğitim kursları düzenlenmelidir.

• Ceza soruşturmasının başlatılma saiki ile ilgili birçok spekülatif açıklama yapılıp tahminler ortaya koyulabilir.
• Bu yüzden kural olarak idari işlemler ve dolayısıyla da disiplin hukukuna ilişkin uyuşmazlıklar kapsam dışında kalmaktadır[741].
• 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun “İtibarın korunması” başlıklı 74.

(3) Tutuklama istenildiğinde, şüpheli veya sanık, kendisinin seçeceğiveya baro tarafından görevlendirilecek bir müdafiin yardımından yararlanır. B) Suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması olasılığınınbulunması veya hemen kimliğini belirleme olanağının bulunmaması. (2) Cumhuriyet savcısı veya mahkeme, bu incelemenin, hekimin katılmasıylaveya onun yönetiminde yapılmasına karar verebilir. (5) Yukarıdaki fıkralarda sözü edilen işlemler yapılırken, cesedingörüntüleri kayda alınır. – (1) Engelleyici sebepler olmadıkça ölü muayenesinden veya otopsidenönce ölünün kimliği her suretle ve özellikle kendisini tanıyanlara gösterilerekbelirlenir ve elde edilmiş bir şüpheli veya sanık varsa, teşhis edilmek üzereölü ona da gösterilebilir.

Parti üyesi olabilmek için onsekiz yaşını doldurmuş olmak gerekir. Vatandaşlık, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir. Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek malî kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir. Yaşlılara Devlet yardımı ve sağlanacak diğer haklar ve kolaylıklar kanunla düzenlenir. Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır. Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir. Grev ve lokavtın yasaklanabileceği veya ertelenebileceği haller ve işyerleri kanunla düzenlenir. Grev hakkı ve lokavt iyiniyet kurallarına aykırı tarzda, toplum zararına ve millî serveti tahrip edecek şekilde kullanılamaz. Toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı kanunla düzenlenir. Sendika kurma hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir. Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir.

Yasanın ölüm cezasıyla cezalandırdığı bir suçtan dolayı hakkında mahkemece hükmedilen bir cezanın yerine getirilmesi dışında, hiç kimse kasten öldürülemez”. Sözleşme mahkemece verilmiş ölüm cezasının infazını yaşama hakkının ihlali olarak görmemektedir. Nisan 1983 tarihinde sözleşmeye Ek 6 numaralı protokol ile ölüm cezasının kaldırılmasını kabul etmişler[498]. Ancak protokol, ölüm cezasının kaldırılması yükümlülüğünü barış zamanıyla sınırlamıştır. Buna göre Bir devlet mevzuatında, savaş veya yakın savaş tehlikesi zamanında işlenmiş olan fiiller için ölüm cezası öngörülebilir. No’lu Protokol ile ölüm cezası savaş ve yakın savaş tehlikesi hali de dahil olmak üzere her durumda kaldırılmıştır[499]. Şikâyeti inceleyen amir, disiplin suçunun işlenmediğini tespit ederse cezayı kaldırır. Ancak suçun işlendiğini tespit etmişse, bu durumda verilen cezanın uygun olup olmadığını inceler.

E) Mahkeme, duruşmanın düzen ve disiplinini bozan sözlü veya yazılıbeyan ve davranışlar ile mahkemeye, mahkeme başkanı veya üyelerden herhangibirine, Cumhuriyet savcısına, müdafie, tutanak kâtibine yahut görevlileretahkir veya hakaret oluşturan söz ve davranışlar hakkında yayım yasağıkoyabilir. (4) Tespit ve dinlemeye ilişkin kayıtların yok edilmesi halinde, en geçonbeş gün içinde, Cumhuriyet Başsavcılığı, tedbirin nedeni, kapsamı, süresi vesonucu hakkında ilgilisine yazılı olarak bilgi verir. – (1) Bilirkişiler, il adlî yargı adalet komisyonları tarafından heryıl düzenlenen bir listede yer alan gerçek veya tüzel kişiler arasındanseçilirler. Cumhuriyet savcıları ve hâkimler, yalnız bulundukları il bakımındanyapılmış listelerden değil, diğer illerde oluşturulmuş listelerden de bilirkişiseçebilirler. Bu listelerin düzenlenmesine veya listelerde yer verilenlerinçıkarılmalarına ilişkin esas ve usuller, yönetmelikte gösterilir. – (1) Çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerdebilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına re’sen, Cumhuriyet savcısının,katılanın, vekilinin, şüphelinin veya sanığın, müdafiinin veya kanunîtemsilcinin istemi üzerine karar verilebilir. Ancak hâkimlik mesleğiningerektirdiği genel ve hukukî bilgi ile çözülmesi olanaklı konularda bilirkişidinlenemez. – (1) Yasal bir sebep olmaksızın tanıklıktan veya yeminden çekinentanık hakkında, bundan doğan giderlere hükmedilmekle beraber, yemininin veyatanıklığının gerçekleştirilmesi için dava hakkında hüküm verilinceye kadar veher hâlde üç ayı geçmemek üzere disiplin hapsi verilebilir. Kişi, tanıklığailişkin yükümlülüğüne uygun davranması halinde, derhâl serbest bırakılır. (2)Hâkim, tarafsızlığını şüpheye düşürecek sebepler ileri sürerek çekindiğinde,merci çekinmenin uygun olup olmadığına karar verir. Çekinmenin uygun bulunmasıhalinde, davaya bakmakla bir başka hâkim veya mahkeme görevlendirilir. (4) Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı olan hakaret suçundaeser, mağdurun yerleşim yerinde veya oturduğu yerde dağıtılmışsa, o yermahkemesi de yetkilidir.

AYİM bu şekilde oluşmuş bir Yüksek Disiplin Kurulunun verdiği cezanın yargı denetimine açık bir idari işlem olduğuna, iptal edilebilirlik özelliği taşıdığına, ancak yok hükmünde olmadığına karar vermiştir[419]. Fıkrasında; “Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve iyi veya çok iyi derecede sicil alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir” hükmüne yer verilmiştir. Böylece memurun disiplin suçu oluşturan fiiline karşılık gelen cezanın tespit edilmesinden sonra memurun geçmiş çalışmalarının olumlu ve sicillerinin de iyi olması şartıyla bir alt cezanın verilmesi konusunda ceza vermeye yetkili amir veya kurullara takdir yetkisi[387] tanınmış bulunmaktadır[388]. Yüksek disiplin kurullarının, sahip oldukları ceza verme yetkilerini yetki devri yoluyla devretmeleri mümkün değildir[375]. Yetkisiz makam tarafından verilen bir memuriyetten çıkarma cezasının yüksek disiplin kurulunun icazet veya onay vermesiyle sağlıklı hale gelmesi de mümkün değildir[376].

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, altmış gün içinde işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. [683] Madde 63 – Daireler ve Daireler Kurulu kararları kesin olup, kesin hükmün bütün hukuki sonuçlarını hasıl eder. Bu kararlar aleyhine, ancak bu kanunda yazılı kanun yollarına başvurulabilir. [649] Hollanda’da ağır göz hapsi şeklinde verilen geçici hapislik, subaylara verildiğinde kendi konutlarında, kışlada ve eğer askeri birlik kışlanın dışında ise çadırda çektirilirken, astsubaylar ve erat kilitli odada çekmektedirler. Öte yandan disiplin odasında hapis, sadece erlere verilmektedir. Taksirli suçlardan verilen cezalar hariç olmak üzere, askeri mahkemelerce üç aydan fazla hapis cezası ile birlikte Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası da verilebilir. AYİM disiplin cezası saymadığı idari uyarı yazılarında ise savunma alınmasına gerek görmemektedir[883].